Lý giải khớp lệnh là gì và vai trò trong giao dịch đầu tư

Khớp lệnh là một khái niệm quan trọng trong giao dịch chứng khoán, đặc biệt với những nhà đầu tư mới bắt đầu tham gia thị trường. Việc hiểu rõ khớp lệnh là gì, cơ chế hoạt động và các loại lệnh khác nhau sẽ giúp bạn tối ưu hóa chiến lược đầu tư và hạn chế rủi ro. Cùng tin chứng khoán tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

1. Khớp lệnh là gì?

Khớp lệnh trong chứng khoán là quá trình mà lệnh mua và lệnh bán được hệ thống giao dịch tự động ghép lại khi các điều kiện về giá và khối lượng phù hợp. Khi nhà đầu tư A muốn mua một mã cổ phiếu ở một mức giá cụ thể và nhà đầu tư B sẵn sàng bán cổ phiếu đó ở đúng mức giá ấy, hệ thống sẽ thực hiện khớp lệnh và giao dịch được hoàn tất.

Việc khớp lệnh được thực hiện bởi hệ thống giao dịch tự động của các sàn chứng khoán như HOSE, HNX hoặc UPCoM. Mỗi khi có một lệnh đối ứng phù hợp, hệ thống sẽ tự động xử lý mà không cần sự can thiệp thủ công. Đây là cách thị trường duy trì hoạt động liên tục và minh bạch.

2. Tại sao khớp lệnh lại quan trọng trong giao dịch chứng khoán?

Khớp lệnh không chỉ đơn thuần là việc thực hiện giao dịch, mà còn là yếu tố phản ánh sức khỏe và mức độ thanh khoản của thị trường. Dưới đây là những lý do vì sao khớp lệnh lại vô cùng quan trọng:

• Phản ánh giá thị trường thực tế: Mức giá tại thời điểm khớp lệnh chính là giá mà nhà đầu tư thực sự sẵn sàng chi trả để mua hoặc nhận được để bán cổ phiếu. Đây là giá trị thật của thị trường, không phải giá ảo.

• Tăng tính thanh khoản: Một thị trường có cơ chế khớp lệnh hiệu quả sẽ tạo ra thanh khoản cao, giúp nhà đầu tư dễ dàng chuyển đổi cổ phiếu thành tiền mặt mà không phải chịu mức chênh lệch lớn.

• Tạo cơ hội cho nhà đầu tư: Nếu bạn hiểu rõ cách khớp lệnh vận hành, bạn có thể lựa chọn chiến lược đặt lệnh phù hợp để mua vào ở giá thấp hoặc bán ra ở giá cao nhất có thể.

3. Các phương thức khớp lệnh trong chứng khoán

Hiện nay, trên thị trường chứng khoán Việt Nam, có ba phương thức khớp lệnh chính, mỗi loại sẽ có những đặc điểm và thời điểm áp dụng khác nhau:

Khớp lệnh định kỳ là gì?

Là phương thức khớp lệnh diễn ra tại một hoặc một vài thời điểm xác định trong phiên giao dịch. Hệ thống sẽ thu thập tất cả lệnh mua và bán rồi xác định mức giá sao cho khối lượng giao dịch đạt mức cao nhất. Khớp lệnh định kỳ thường dùng để xác định giá mở cửa (ATO) và giá đóng cửa (ATC).

• ATO (At the Open): Lệnh chỉ được dùng trong phiên khớp lệnh định kỳ mở cửa. Giá khớp là giá mở cửa của phiên giao dịch.

• ATC (At the Close): Lệnh chỉ áp dụng trong phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa. Giá khớp là giá đóng cửa của phiên.

Phương thức này giúp xác định giá đầu ngày và cuối ngày theo cách khách quan, minh bạch và tránh tình trạng thao túng giá.

Khớp lệnh liên tục là gì?

• Đây là phương thức phổ biến nhất trong suốt thời gian giao dịch chính thức của thị trường. Lệnh mua và lệnh bán sẽ được hệ thống tự động so sánh và khớp ngay khi có lệnh đối ứng phù hợp. Thời gian thực hiện rất nhanh, giúp nhà đầu tư dễ dàng tham gia thị trường với mức giá thị trường hiện tại.
• Khớp lệnh liên tục cho phép phản ánh sự thay đổi cung cầu một cách tức thời, phù hợp với nhà đầu tư thích giao dịch ngắn hạn hoặc theo sóng.

Khớp lệnh thỏa thuận

• Là phương thức giao dịch trong đó người mua và người bán tự thỏa thuận với nhau về giá và khối lượng trước, sau đó nhập thông tin vào hệ thống để ghi nhận. Loại giao dịch này thường áp dụng với cổ phiếu có khối lượng lớn, các giao dịch nội bộ hoặc chuyển nhượng giữa các bên có quan hệ đặc biệt.
• Khớp lệnh thỏa thuận không ảnh hưởng đến giá khớp của thị trường, nhưng vẫn được ghi nhận trong hệ thống để đảm bảo tính minh bạch.

4. Các loại lệnh thường dùng để khớp

Để thực hiện giao dịch khớp lệnh hiệu quả, nhà đầu tư cần hiểu các loại lệnh cơ bản và nâng cao sau:

• Lệnh LO (Limit Order): Là lệnh đặt mua hoặc bán ở một mức giá cụ thể do nhà đầu tư xác định. Lệnh này sẽ chỉ được khớp nếu có bên đối ứng chấp nhận giá đó. Ưu điểm là kiểm soát được giá, nhưng có thể không được khớp nếu giá thị trường biến động nhanh.

• Lệnh MP (Market Price): Là lệnh thị trường, khớp với mức giá tốt nhất hiện tại trên thị trường. Lệnh MP giúp giao dịch được thực hiện nhanh, nhưng có thể bị trượt giá nếu thị trường biến động mạnh.

• Lệnh MTL, MOK, MAK: Là các biến thể nâng cao của lệnh MP được sử dụng chủ yếu trên sàn HOSE:

• MTL (Market To Limit): Tự động chuyển sang lệnh LO nếu không khớp hết.

• MOK (Match Or Kill): Nếu không khớp toàn bộ sẽ hủy ngay lệnh.

• MAK (Match And Kill): Khớp được phần nào sẽ thực hiện, phần còn lại hủy.

Việc hiểu rõ khớp lệnh là gì và các cơ chế giao dịch liên quan là nền tảng không thể thiếu với bất kỳ nhà đầu tư nào trên thị trường chứng khoán. Hãy trau dồi kiến thức và luôn theo sát biến động thị trường để tối ưu hóa chiến lược đầu tư của bạn.

Xem thêm: Bullish là gì và cách kiếm lợi từ thị trường tăng giá

"Chú ý: Thông tin dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo. Hy vọng rằng bạn sẽ thu thập được nhiều kiến thức hữu ích qua chuyên mục này nhé."