Hiểu rõ lạm phát là gì và có các loại lạm phát nào?
Tìm hiểu lạm phát là gì, nguyên nhân gây lạm phát, công thức tính lạm phát và các loại lạm phát phổ biến. Cập nhật đầy đủ kiến thức kinh tế cơ bản dễ hiểu qua bài viết chuyên mục doanh nghiệp chia sẻ dưới đây.
Lạm phát là gì?
Lạm phát là hiện tượng tăng trưởng kéo dài và liên tục của mức giá chung trong nền kinh tế, dẫn đến giảm giá trị của đồng tiền, nghĩa là bạn sẽ cần phải chi nhiều tiền hơn để mua các hàng hóa và dịch vụ tương tự như trước. Lạm phát không chỉ ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng mà còn tác động đến tổng sản phẩm quốc nội (GDP), thị trường lao động và các chính sách tiền tệ của Chính phủ.
Lạm phát thường được đo lường qua chỉ số giá tiêu dùng (CPI), giúp phản ánh sự thay đổi trong mức giá của một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cơ bản.
Nguyên nhân gây ra lạm phát là gì?
Lạm phát có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố nội tại và ngoại tại trong nền kinh tế. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây ra lạm phát:
- Lạm phát do cầu kéo (demand-pull inflation): Xảy ra khi tổng cầu trong nền kinh tế vượt quá khả năng cung cấp của nền sản xuất. Khi nhu cầu tiêu dùng và đầu tư tăng cao hơn khả năng sản xuất của nền kinh tế, các doanh nghiệp tăng giá sản phẩm để cân bằng lại cung cầu.
- Lạm phát do chi phí đẩy (cost-push inflation): Xảy ra khi giá các yếu tố sản xuất như nguyên liệu, lao động, năng lượng, hoặc chi phí vận chuyển tăng lên, khiến các doanh nghiệp phải tăng giá sản phẩm để duy trì lợi nhuận.
- Lạm phát do cơ cấu: Là loại lạm phát xảy ra khi có sự thay đổi trong cơ cấu nền kinh tế, dẫn đến sự tăng giá trong một số ngành cụ thể. Ví dụ, khi một ngành công nghiệp chủ chốt gặp khó khăn, nguồn cung sản phẩm của ngành đó giảm đi, gây tăng giá.
- Lạm phát do cầu thay đổi: Xảy ra khi có sự thay đổi mạnh mẽ trong hành vi tiêu dùng hoặc đầu tư của người dân hoặc doanh nghiệp, làm thay đổi nhu cầu đối với các sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể, kéo theo sự thay đổi giá.
- Lạm phát do xuất khẩu: Khi nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu, sự gia tăng giá hàng hóa xuất khẩu có thể làm tăng giá trị đồng tiền trong nước và gây lạm phát.
- Lạm phát do nhập khẩu: Khi giá các mặt hàng nhập khẩu tăng, nó có thể làm tăng giá cả sản phẩm trong nước, đặc biệt là khi nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào hàng hóa nhập khẩu.
- Lạm phát tiền tệ: Là tình trạng khi chính phủ in quá nhiều tiền để chi tiêu cho các chương trình, gây thừa tiền trong nền kinh tế, dẫn đến việc tăng giá.
Công thức tính lạm phát là gì?
Để tính lạm phát, người ta thường sử dụng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) để đo lường sự thay đổi mức giá của giỏ hàng hóa và dịch vụ theo thời gian. Công thức tính lạm phát được tính như sau:
Tỷ lệ lạm phát kỳ hiện tại = (Giá trị chỉ số CPI cuối cùng / Giá trị CPI ban đầu) x 100
Trong đó:
- CPI_T là chỉ số giá tiêu dùng trong thời kỳ T.
- CPI_T-1 là chỉ số giá tiêu dùng trong thời kỳ T-1.
Các loại lạm phát
Lạm phát có thể được phân loại thành nhiều loại khác nhau dựa trên nguyên nhân và mức độ ảnh hưởng của nó. Dưới đây là các loại lạm phát phổ biến:
- Lạm phát tiền tệ (Monetary Inflation): Là khi lượng tiền trong nền kinh tế tăng quá nhanh so với sản phẩm và dịch vụ sản xuất ra. Loại lạm phát này thường do các chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương gây ra.
- Lạm phát tự nhiên (Natural Inflation): Là loại lạm phát diễn ra do các yếu tố tự nhiên như mùa vụ hoặc sự thay đổi trong cung ứng hàng hóa và dịch vụ.
- Lạm phát phi mã (Hyperinflation): Đây là tình trạng lạm phát rất nghiêm trọng, có thể đạt tới mức hàng chục hoặc hàng trăm phần trăm mỗi tháng, gây rối loạn nền kinh tế. Lạm phát phi mã thường đi kèm với sự mất giá nghiêm trọng của đồng tiền và xảy ra trong các trường hợp khủng hoảng chính trị, chiến tranh, hoặc thất bại trong chính sách tiền tệ.
- Lạm phát mềm (Mild Inflation): Là loại lạm phát có mức độ tăng giá nhẹ, thường dao động từ 2% đến 5% mỗi năm. Lạm phát mềm có thể chấp nhận được và thậm chí có thể có lợi cho nền kinh tế trong một số trường hợp, vì nó khuyến khích tiêu dùng và đầu tư.
- Lạm phát đột biến (Creeping Inflation): Là loại lạm phát có mức độ tăng trưởng giá tương đối nhỏ nhưng kéo dài trong nhiều năm, làm giảm dần giá trị đồng tiền.
Hy vọng rằng với các thông tin mà chúng tôi chia sẻ trên đây thì bạn đọc đã nắm được lạm phát là gì rồi nhé. Từ đó, các cơ quan chức năng có thể đưa ra các quyết định phù hợp để điều chỉnh chính sách tiền tệ, ổn định nền kinh tế và bảo vệ sức mua của người tiêu dùng.
Xem thêm: Nên đầu tư gì khi lạm phát tăng mạnh để giữ tài sản?
Xem thêm: Tổng hợp các chiến lược kinh doanh cần thiết để thành công
"Chú ý: Thông tin dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo. Hy vọng rằng bạn sẽ thu thập được nhiều kiến thức hữu ích qua chuyên mục này nhé."
